Adem Haxhija

Trimi i madh i Postribës

Adem Haxhija u lind në vitin 1867 nga një familje e fisme e derës së Spahijajve në Postribë me tradita të shquara patriotike brez pas brezi. Babai I gjyshit të tij, i quejtur Mustaf Brahimi I preu kryet ushtarakut malazez që kërkonte duel me një shqiptar, përpara se të binin në përpjekje me forcat tona mbrojtëse.

Njësia patriotike, me të cilën u rrit Adem Haxhija, e brumosen atë me ideale të larta kombëtare. Trimëritë e Haxhi Idriz. Boksit me origjinë nga Postriba, të Dasho Shkrelit, të Oso Kukës, të Jakup Ferrit, e të dhjetra të tjerëve, lanë mbresa të pa shlyera në shpirtin e Adem Haxhisë.

Adem Haxhia merr mbi shpatullat e tij drejtimin dhe udhëheqjen e djelmënisë së Postribës për të luftuar me vendosmëri kundër pushtuesve të vendit deri në fund të jetës së tij.

Në drejtimin dhe organizimin e luftërave dhe të kryengritjeve, Adem Haxhija, shquhet si komandant popullor I pajisur me guxim e aftësi organizative. Në çdo betejë ai qëndron në ballë të luftës, atje ku rreziku ishte më i madh.

Në luften për marrjen e Ulqinit qenë luftëtarët e Postribës të udhëhequr nga Adem Haxhija, që luftuan heroikisht pa kursyer as gjakun e tyre. Në këtë luftë ra heriokisht trimi I Postribës, Tahir Haxhija. Populli e përjetëson këtë luftë me këngen që I kushtohet këtij hero:

“……- O Tahir, Tahir Haxhija
A po të dhimbet bukuria !
– Nuk po më dhimbet bukuria
Por po më dhimbet Shqipëria
– O Tahir, o trimi i trimit
ç’I bane armët e florinit ?
– I kam vjerrë në gem t’ullinit
Me I ba rreze gjithë Ulqinit……”

Në pranverën e vitit 1912 organizohet një kryengritje e madhe kundra pushtuesit turk në të gjitha trevat e Shqipërisë, Brenda dhe jashtë kufinjëve shtetëror. Adem Haxhija gjendet në krye të kryengritësve postribas. Turqit të mundur nga kryengritësit shqiptar kërkuan armëpushim dhe premtuan të njohin katër vilajete si provinca autonome shqiptare (atë të Janinës, të Kosovës, të Shkodrës dhe një pjesë të vilajetit të Manastirit).

Me 1912-1913 në rrethimin e Shkodrës, Adem Haxhija shquhet si strateg lufte në frontin e Myselimit. Lufta në Bardhanjel, ku prrojet dhe mali u mbushen me gjak, ishte lufta më e përgjakshme dhe më e rreptë në rrethimin e Shkodrës. Adem Haxhija si komandant I shquar popullor ka meritën e tij të veçantë, që armiku, megjithë sulmet e përsëritura disa herësh, nuk mundi të çajë frontin në këtë zonë. Lufta u zhvillua trup më trup, bajonetë më bajonetë. Adem Haxhija me djelëninë e postribës krijo këtu batalionin e vdekjes. Kjo trimëri e rrallë përjetësohet në këngen që ngriti populli sublim :

“…..Bardhanjel të raftë pika !
Si s’le djalë pa shti ndër thika
Nishanxhija duel Postriba
Nishanxhija trim I rradhë
Lamtumirë o nanë e babë !
Se unë po nisëm për mos me ardhë…….”

Sipas studiuesve dhe kronikanëve të kohës, vetëm naten e 29 dhjetorit të vitit 1912 në Bardhanjel u vranë 60 burra dhe u plagosen 70 të tjerë, të gjithë djem posrribas të organizuar në këtë batalion flijimi. Postriba nuk gjendet vetëm në frontin e Myselimit. Ajo në rrethimin e Shkodrës u gjend kudo në mbrojtje të saj. Me gjithë zinë e bukës Shkodra, Postriba dhe Malësia luftuan heroikisht për mbrojtjen e saj. Komandantët dhe luftëtarët ishin të vendosur për të mos e lëshuar Shkodrën deri sa të vdisnin urie. Gjendja e rëndë përjetësohet me këngen që ngriti populli :

“……Adem Haxhija flet një fjalë :
– Der’ t’mos mbesin asnjë kalë
– Der’ ta hanë I vëllai të vëllanë
1 S’e lëshoj Shkodrën për të gjallë !…….”

Pas rënies së Shkodrës, e mundur nga uria, autoritetet malazeze me urdhër të princit Danjel të Malit Zi, organizojnë djegien e shtëpisë së Adem Haxhisë si dhe I marrin të gjitha bagëtitë. Gjithashtu po me urdhër të princit Danjel digjen 63 shtëpi në Postribë si shenjë hakmarrjejepër dështimin në Bardhanjel.

Adem Haxhija merr pjesë në luftën kundra malazezëve në qershor-gusht të vitit 1915. Për rezistencen që I bën Austrohungarisë, në krye të kryengritësve postribas, ai arrestohet nga autoritetet austrohungareze dhe burgoset në burgun e Shkodrës në vitin 1916-1917.

Në luften që u zhvillua në Kodrat e Maksetit dhe që ka marrë emrin “Lufta e Koplikut”, është përsëri Adem Haxhija, ai që qëndron në krye të luftëtarëve postribas, dhe që niset I pari në front :

“……Tre sahat pa dalë drita
Ja mërrini Postriba………”

Adem Haxhija komandon forcat vullnetare të krahut të djathtë. Në këtë betejë ai merr disa plagë. Për merita në drejtimin dhe organizimin dhe për trimëritë e tij në udhëheqjen e këtij operacioni, bashkëlutëtarët e tij e kanë cilësuar atë “Luani I Luftës”.

Në vitin 1928 për merita të shquara drejtuese dhe organizative si komandant popullor I luftëtarëve të lirisë në mbrojtje të tërësisë tokësore dhe pavarësisë kombëtare, Naltmadhnia Zogu I Parë, e gradon Adem Haxhinë me gradën ushtarake “Kapiten” në rezervë, I pajisur me të gjitha atributet e kapitenit të karierës.

Në pushtimin fashist me 7 prill 1939, Adem Haxhija organizon qëndresë kundra këtij pushtimi në Kodrat e Tepes, te Ura e Baçallekut dhe në Kodrat e Berdicës. Aty u hap zjarr kundra pushtuesit, por pas konfirmimit zyrtar që dha Tirana për pushtimin fashist, Adem Haxhija tërheq forcat e rezistencës nga vendi I dislokimit. I prerë në besë ai arrestohet bashkë me Ymer Beqirin dhe internohet në Kolfiorito të Italisë. Në Itali Adem Haxhinë e helmojnë me helm me efekt të ngadalshëm dhe pas helmimit lejojnë kthimin e tij në atdhe, I cili vdes dhjetë ditë pas kthimit, me 22 maj 1940.

Për merita të shquara patriotike Adem Haxhija dekorohet nga Kuvendi Popullor me urdhërin : “Për veprimtari patriotike të klasit të parë” me motivacionin : “Si luftëtar I shquar e komandant popullor ka treguar trimëri të rrallë në mbrojtjen e Shkodrës 1912-1913 kundra shovinistëve serbo-malazezë dhe për mbrojtjen e tërësisë tokësore të pavarësisë kombëtare.”

Nga Riza Spahija

Facebook Comments