Një Enciklopedi Për Postribën

Është një zonë e rrallë në Qarkun e Shkodrës, në Veriun e Shqipërisë dhe ndoshta më tej, siç është Postriba, ku mes dy malesh, Maranaj e Cukal dhe në dy anët e lumit të kristaltë, Kirit, vijnë e përplasen aq shumë toponime me gjuhë të ndryshme dhe që flasin aq shumë. Përplasen në këtë zonë mijëvjeçarët, përplaset historia e dhimbshme e banorëve të kësaj zone, histori e përgjakshme luftërash, betejash, rrafshimesh, genocide dhe ekspansioni. Një zonë disi e veçuar, sot gati e harruar dhe e paeksploruar. Një zonë që mban si një kurorë të shtrenjtë, si një relike të dashur dhe të çmuar rrenojen e një kështjelle të lashtë dhe shumë të ndritëshme dikur, mbuluar me vlera e lavdi dhe ku banorët e saj, ruajnë edhe sot me fanatizëm një kostum unikal, i pakrahasueshëm me asnjë nga qindra kostumet kombëtare të evidentuara e studiuara si perla të identitetit dhe autoktonisë. Ndoshta të krahasuara vetëm me kostumet e paraardhësve tanë të stërlashtë, ilirët. Një zonë që ruan edhe sot rituale që kalërojnë ndër mijëvjeçarët, që nga ata paganët dhe më vonë kristianët, osmanët dhe sllavët, rituale që përbëjnë një arsenal të çmuar edhe sot e kasaj dite për studiues gjuhe, etimologë, historianë, gjeografë, biologë, folkloristë, etnologë, muzikantë dhe poetë. Se në Postribë, si një amalgamë e çuditshme shfaqen edhe sot ritet homerike, nxjerr koken edhe sot ai zakon paradoksal kur në dasma këndohen këngë lufte e vdekjesh, ndërsa e shkuara thotë se në luftëra postribasit këndonin këngë dasmash.
……Të shkruash pra për Postribën, ta paraqesësh atë para lexuesve siç e meriton të paraqitet, është e vështirë, ……shumë e vështirë. Do kulturë, përgatitje e njohuri të gjithanshme shkencore dhe kulturore. Do program pune, grumbullim faktesh e dokumentesh, hulumtim arkivash, bibliotekash, grumbullim relikesh dhe kujtimesh gojore……dhe mbi të gjitha do durim dhe pasion. Dhe në Postribën që gjithnjë na ka habitur, doli një intelektual i devotshëm që e mori përsipër ta bëjë gjithë këtë. Punoi me përkushtim të habitshëm për dhjetra vite, në heshtje, pa u ndjerë, i shtyrë vetëm nga dashuria për vendlindjen, nga dashuria për Postribën e tij. Quhet Riza Spahija, nga fshati Dragoç i Postribës, me profesion agronom i lartë, por edhe pedagog i shquar, autor disertacionesh dhe librash për agronominë, por edhe poet e shkrimtar, autor romanesh e poezish, por edhe studiues gjeograf e historian…..me një fjalë një lloj enciklopediku, i cili bëri e shkroi një ENCIKLOPEDI për vendlindjen e tij, një ENCIKLOPEDI për Postribën. Enciklopedia i shërben çdo moshe e profesioni, është për të gjithë e për çdo kohë. Dhe në mbi njëmijë faqe shpirti, durimi, eksigjenca dhe këmbëngulja e Riza Spahisë i ka ngritur një monument vendlindjes së tij, Postribës së tij. Një monument që meriton respekt dhe nderim. Sepse, vetëm të lexosh numrin e pafund të referencave, të dokumenteve të cituara, bindesh se ai ka bërë diçka jashtë çdo parashikimi. Parakalon në faqet e këtij monumenti historia, gjeografia, krenaria dhe dhimbja, dashuria e respekti për mijëvjeçarët që e përshkuan këtë zonë duke lënë gjurmë, të cilat autori i fshin nga pluhuri i harresës për t’ia dhënë postribasit që të ndjehet krenar por edhe studiuesit e turistit që të habitet e të meditojë. Mbi të gjitha për të lënë një porosi për brezat, të sotëm e të ardhshëm që të sjellin sytë nga kjo zonë që rezaton edhe lashtësi e lavdi, por edhe mundësi për investime, mundësi për prosperitet. Sepse nëse sot Postriba është nderuar me titullin më të lartë shqiptar, NDERI I KOMBIT, Riza Spahija të bind se Postriba ka qenë gjithmonë NDERI I KOMBIT. Mjafton të lexosh librin enciklopedik të tij.

nga FADIL KRAJA

Mjeshtër i madh                                                                  Shkodër Nëntor 2009

Facebook Comments